Een adembenemend uitzicht over de West Brabantse Waterlinie

Onze toren Pompejus

Pompejus is een uitkijktoren op Fort de Roovere in Halsteren, West-Brabant. De toren kijkt uit over de West Brabantse Waterlinie, het oudste deel van de Zuiderwaterlinie, die van Bergen op Zoom naar Grave loopt. Pompejus is een uitkijktoren, een openluchttheater en een informatiepunt. Pompejus is genoemd naar de eerste commandant van het fort, Pompejus de Roovere.

Ontwerp

De hoek van het fort waarop Pompejus staat is gericht naar de vijand. De toren staat precies op die hoek. Door de zijkanten van het fort omhoog te spiegelen, ontstaat een scherpe vorm die wat voorover leunt boven de gracht. Hij is daarom ook gesloten aan de buitenkant en open aan de fortzijde. Hierdoor ontstaat aan de binnenkant ruimte voor een informatiecentrum en een openluchttheater voor 225 personen. Om boven de omringende bomen uit te komen is de toren 25 meter hoog. Omdat het fort zelf ook al negen meter boven het landschap zit, torent hij letterlijk 34 meter boven zijn omgeving uit. Vanaf de top kijk je 20 kilometer in het rond en kun je de gehele waterlinie overzien. De gevel is vormgegeven volgens het principe van het Voronoi-diagram, een wiskundig principe waarbij we de driehoeken van de staalconstructie hebben gebruikt om enerzijds de gevel op te delen in te prefabriceren elementen, en aan de andere kant een extra laag aan de gevel hebben toegevoegd om de dominantie van de driehoekstructuur te doorbreken.

Techniek en materiaal

Om het bouwen voor iedereen behapbaar te maken, hebben we gebruik gemaakt van het ‘file-to-factory’ principe. Voor de bouw zijn geen werktekeningen gemaakt, maar is alleen gewerkt met een 3D model. Dit model is door middel van ‘scripts’ rechtstreeks omgezet in een Tekla-model voor de staalfabrikant en in machinetaal voor de CNC freesmachines van de timmerfabriek. Hierdoor ontstonden er een soort Ikea-Billykastpakketten waarin alle elementen gecodeerd werden aangeleverd en die relatief eenvoudig in elkaar konden worden gezet. ook werden deze pakketten zo gescript dat uit het 3D model ook automatisch de montagetekeningen kwamen. De constructie bestaat uit een hybride staal-hout constructie, waarbij de hoofdconstructie bestaat uit gegalvaniseerd staal, en de subconstructie, gevelelementen, trappen en bordessen uit hout. Het gebruikte hout is Accoya. De informatieruimte is geïsoleerd uitgevoerd en bestaat uit houtskeletbouw.

Sociaal systeem

Om dit project voor elkaar te krijgen is er in Bergen op Zoom een de gemeenschap gegroeid die mee heeft gewerkt aan de totstandkoming van Pompejus. Zo is crowdfunding ingezet om particulieren te binden, hebben bedrijven onderdelen van de bouw gesponsord zoals transport of hout, hebben scholen stagiaires geleverd, maar zijn ook organisaties die Pompejus en fort de Roovere in de toekomst willen gaan gebruiken actief geweest om de totstandkoming mogelijk te maken. Doel hiervan was om Pompejus ‘onze toren’ te maken en hiermee te verbinden met de inwoners van de omgeving. Dit is geslaagd niet alleen omdat de toren gebouwd is, maar vooral omdat er al een hele organisatie klaar staat die de toren en het fort de komende jaren gaat programmeren en beheren.